माहिती अधिकार कायदा (RTI- 2005)✅

माहिती अधिकार कायदा (RTI- 2005)✅

प्रकरण 1: प्रारंभिक (Preliminary)

👉कलम 1: कायद्याचे संक्षिप्त नाव, विस्तार आणि प्रारंभ.
👉कलम 2: कायद्यातील महत्त्वाच्या संज्ञांची व्याख्या (उदा. माहिती, सार्वजनिक प्राधिकरण, माहितीचा अधिकार).

प्रकरण 2: माहितीचा अधिकार आणि सार्वजनिक प्राधिकरणांची कर्तव्ये (Right to Information and Obligations of Public Authorities)

👉कलम 3: नागरिकांना माहितीचा अधिकार.
👉कलम 4: सार्वजनिक प्राधिकरणांवर स्वयं-प्रकट करण्याची कर्तव्ये.
👉कलम 5: जन माहिती अधिकारी (PIO) आणि सहायक जन माहिती अधिकारी यांची नियुक्ती.
👉कलम 6: माहिती मिळवण्यासाठी विनंती अर्ज करण्याची पद्धत.
👉कलम 7: विनंती अर्जाचा निकाल लावण्याची प्रक्रिया आणि वेळेची मर्यादा.
👉कलम 8: माहिती सार्वजनिक न करण्याचे अपवाद (उदा. राष्ट्रीय सुरक्षा, परदेशी संबंध).
👉कलम 9: काही प्रकरणांत माहिती देण्यास नकार देण्याची कारणे.
👉कलम 10: माहितीचे काही भाग वेगळे करून देणे (Severability).
👉कलम 11: त्रयस्थ पक्षाची माहिती (Third Party Information).

प्रकरण 3: केंद्रीय माहिती आयोग (Central Information Commission)

👉कलम 12: केंद्रीय माहिती आयोगाची स्थापना.
👉कलम 13: मुख्य माहिती आयुक्त आणि माहिती आयुक्तांचा कार्यकाळ आणि सेवा अटी.
👉कलम 14: मुख्य माहिती आयुक्त किंवा माहिती आयुक्तांना पदावरून दूर करणे.

प्रकरण 4: राज्य माहिती आयोग (State Information Commission)

👉कलम 15: राज्य माहिती आयोगाची स्थापना.
👉कलम 16: राज्य मुख्य माहिती आयुक्त आणि माहिती आयुक्तांचा कार्यकाळ आणि सेवा अटी.
👉कलम 17: राज्य मुख्य माहिती आयुक्त किंवा माहिती आयुक्तांना पदावरून दूर करणे.

प्रकरण 5: माहिती आयोगाचे अधिकार, कार्ये, अपील आणि दंड (Powers and Functions of the Information Commissions, Appeal and Penalties)

👉कलम 18: माहिती आयोगाचे अधिकार आणि कार्ये.
👉कलम 19: अपील करण्याची प्रक्रिया.
👉कलम 20: दंड (Penalties).

प्रकरण 6: संकीर्ण (Miscellaneous)

👉कलम 21: सद्भावनेने केलेल्या कृतींना संरक्षण.
👉कलम 22: हा कायदा इतर कायद्यांपेक्षा श्रेष्ठ (Overriding Effect).
👉कलम 23: न्यायालयांच्या अधिकारितेस आडकाठी (Bar of Jurisdiction).
👉कलम 24: विशिष्ट गुप्तचर आणि सुरक्षा संघटनांना हा कायदा लागू नाही.
👉कलम 25: देखरेख आणि अहवाल देणे (Monitoring and Reporting).
👉कलम 26: शासनाने जागरूकता वाढवण्यासाठी कार्यक्रम तयार करणे.
👉कलम 27: योग्य शासनाचा नियम करण्याचा अधिकार.
👉कलम 28: सक्षम प्राधिकरणाचा नियम करण्याचा अधिकार.
👉कलम 29: नियम विधिमंडळापुढे ठेवणे.
👉कलम 30: अडचणी दूर करण्याचा अधिकार (Power to remove difficulties).
👉कलम 31: निरसन